«Hic Rhodus, hic τούμπες», είπε ο Scholz με ένα από τα σήμα κατατεθέν του «Smurf smiles». Η έκφραση προέρχεται από τη λατινική εκδοχή του μύθου του Αισώπου. Στην ιστορία, ένας αθλητής επιστρέφει στο σπίτι και καυχιέται για τα κατορθώματά του, ισχυριζόμενος ότι κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στη Ρόδο πήδηξε περισσότερο από οποιονδήποτε ζωντανό άνθρωπο ποτέ ή μπορούσε. Εντάξει, είπε ο σκεπτικιστής, αν είναι αλήθεια, τότε «η Ρόδος είναι εδώ, πήδα εδώ».
Το κοινό-στόχος του Scholz ήταν φυσικά η Βαρσοβία. Μόλις μια εβδομάδα νωρίτερα, η πολωνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα παρείχε στην Ουκρανία μερικά από τα δικά της γερμανικά άρματα μάχης Leopard 2, ακόμη και αν το Βερολίνο αρνηθεί να συμφωνήσει με την παράδοση.
Αυτός ο ελιγμός ήταν μέρος μιας γενικότερης αφήγησης της πολωνικής εκστρατείας. Ενόψει των βουλευτικών εκλογών του φθινοπώρου, η λαϊκιστική κυβέρνηση στη Βαρσοβία θέλει να αναβιώσει τη βάση της ακούγοντας αντι-γερμανική και αντιρωσική εξίσου. Για παράδειγμα, ως μέρος των αδικιών της κατά του Βερολίνου, η Βαρσοβία απαιτεί 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ (1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια) σε αποζημιώσεις του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου. Ως μέρος της αντίστασής της στο Κρεμλίνο, έγινε ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Κιέβου στον κόσμο.
Λοιπόν, είπε ο Scholz στην Bundestag: Εάν εσείς οι Πολωνοί διασκεδάζετε παριστάνοντας τους ηγέτες της Δύσης στον αγώνα ενάντια στο Κρεμλίνο, τότε πηδήξτε εδώ, πηδήξτε τώρα. Στείλτε τα δικά σας τανκς Leopard 2 και μετά στείλτε ακόμα περισσότερα όπλα. Και δείξτε μας πώς να τελειώνουμε αυτόν τον πόλεμο ενώ εσείς το κάνετε.
Πέρα από τις αισώπιες ράβδους, αυτή τη στιγμή διεξάγεται μια πραγματική συζήτηση σχετικά με το πού να τοποθετηθεί το πολιτικό κέντρο βάρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φαίνεται ότι έχει μετακινηθεί ανατολικά τον τελευταίο χρόνο. Σε σχετικούς όρους, η επιρροή είναι μικρότερη σε αυτό που ο πρώην υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Ντόναλντ Ράμσφελντ αποκαλούσε αξέχαστα «Παλαιά Ευρώπη» παρά στη «Νέα Ευρώπη» που εντάχθηκε στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Αυτό όμως μπορεί να οδηγήσει σε δύο συμπεράσματα. Πρώτον, η Πολωνία και οι γείτονές της στη Βαλτική ηγούνται στην απάντηση της ηπείρου στον Πούτιν. Ένα άλλο είναι ότι ετοιμάζονται να ηγηθούν του μπλοκ γενικότερα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η «Νέα Ευρώπη» έχει επιβεβαιώσει τη γερακινή στάση της απέναντι στη Μόσχα τον περασμένο χρόνο και έχει κερδίσει την αναγνώριση από τις Βρυξέλλες μέχρι την Ουάσιγκτον γι’ αυτό. Επιπλέον, όπως η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία και άλλοι στην περιοχή είχαν δίκιο για τον Πούτιν, η Γερμανία και η Γαλλία είχαν καταστροφικό λάθος.
Για χρόνια, το Βερολίνο και το Παρίσι – που έβλεπαν τους εαυτούς τους ως το γαλλογερμανικό συγκρότημα που οδηγεί την ΕΕ προς τα εμπρός – περιποιούνταν τον Πούτιν και αρνούνταν την απειλή που έθετε η ιμπεριαλιστική κοσμοθεωρία του. Η Γερμανία μάλιστα κατασκεύασε όχι έναν, αλλά δύο αγωγούς για τη μεταφορά φυσικού αερίου απευθείας από τη Ρωσία στη Γερμανία, παρακάμπτοντας τις συνδέσεις φυσικού αερίου όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στην Πολωνία.
Αυτή η φιλία προκάλεσε ιστορικούς εφιάλτες στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Έχουν υποφέρει από γερμανο-ρωσικές συναλλαγές σε βάρος τους τουλάχιστον από τότε που οι Χοεντσόλερν, οι Αψβούργοι και οι Ρομανόφ διέλυσαν την Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία τον 18ο αιώνα. Το μεγαλύτερο τραύμα τους ήταν το Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ του 1939, στο οποίο η Ναζιστική Γερμανία και η Σοβιετική Ένωση μοίρασαν την Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής μεταξύ τους.
Όταν αυτά τα έθνη αργότερα εντάχθηκαν στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ήταν σε μεγάλο βαθμό η απομάκρυνση από τη Μόσχα. Κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών της διακυβέρνησης του Πούτιν, έχουν σταδιακά εντείνει τις προειδοποιήσεις τους. Αλλά οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο, το Παρίσι και άλλες πρωτεύουσες τα αγνόησαν – με «ασέβεια αλαζονεία», όπως θυμάται ο πρώην πρόεδρος της Εσθονίας Toomas Hendrik Ilves.
Σήμερα, με τη σειρά τους, το Ταλίν, η Ρίγα, το Βίλνιους και η Βαρσοβία έχουν τα αυτιά ολόκληρης της ΕΕ και της υπερατλαντικής Δύσης. Μπορεί να ισχυρίζονται ότι ηγούνται και με άλλους τρόπους. Όσον αφορά το οικονομικό μέγεθος, η Εσθονία είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Ουκρανίας στον κόσμο, ακολουθούμενη από τη Λετονία, την Πολωνία και τη Λιθουανία. Η Γερμανία κατατάσσεται 14η, η Γαλλία 21η.
Αλλά αυτή η αξιοπιστία δεν μεταφράζεται ακριβώς σε άλλα είδη επιρροής. Δεν υπάρχει πλέον ένα «ανατολικό» μπλοκ που μπορούν να ηγηθούν στην ΕΕ, όπως κάποτε, όταν οι «Τέσσερις του Βίσεγκραντ» -Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχία- συνδύαζαν την επιρροή τους στις Βρυξέλλες. Ο καθένας έχει πάρει το δρόμο του αυτές τις μέρες. Οι Τσέχοι μόλις εξέλεξαν τον Petr Pavel, έναν πρώην στρατηγό που έχει περάσει αρκετό καιρό στο ΝΑΤΟ, ως νέο πρόεδρό τους. θα βοηθήσει επίσης να κινητοποιηθεί η Δύση για να πολεμήσει τη Μόσχα. Όμως ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν παραμένει ο απολογητής του Πούτιν και ο Κροάτης πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς τείνει επίσης να βγει έξω από το πολιτικό αποθεματικό.
Επιπλέον, η Βαρσοβία, όπως και η Βουδαπέστη, ξοδεύει το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής της ενέργειας κοροϊδεύοντας τις Βρυξέλλες και την ΕΕ, ενώ υπονομεύει το κράτος δικαίου και άλλους δημοκρατικούς θεσμούς στη χώρα. Με τη σειρά της, η ΕΕ έχει επιβάλει κυρώσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία και παρακρατεί συνολικά 138 δισεκατομμύρια ευρώ (148 δισεκατομμύρια δολάρια) χρηματοδότησης από αυτές. Αυτό πονάει γιατί η Πολωνία παραμένει μακράν ο μεγαλύτερος καθαρός αποδέκτης χρημάτων της ΕΕ, ακολουθούμενη από την Ελλάδα και την Ουγγαρία. Εν τω μεταξύ, η Γερμανία και η Γαλλία εξακολουθούν να είναι οι μεγαλύτεροι καθαροί συνεισφέροντες.
Καμία κυβέρνηση ή χώρα δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ηγείται της συνομοσπονδίας, ακόμη κι αν υπονομεύει τις συλλογικές αξίες της λίγκας, αρμέγει τα οικονομικά της και εμποδίζει τη διακυβέρνησή της.
Έτσι, αν η εξουσία στην ΕΕ φαίνεται να έχει μετατοπιστεί ανατολικά, οι λόγοι βρίσκονται αλλού. Το κυριότερο είναι ότι όλοι οι άλλοι πιθανοί ηγέτες έχουν ουσιαστικά αποσυρθεί από την κούρσα. Οι Βρετανοί αποχώρησαν εντελώς από το κλαμπ. Οι Ιταλοί αντικατέστησαν τον Μάριο Ντράγκι, έναν ηγέτη με πραγματική σοβαρότητα, με τη Γεωργία Μελόνι, μια μεταφασίστρια λαϊκίστρια. Και όσο για εκείνο το παλιό γαλλογερμανικό συγκρότημα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Σολτς μετά βίας μπορούν να οδηγήσουν – πόσο μάλλον να κάνουν πετάλι – αυτό το πράγμα.
Αυτή είναι μια καταθλιπτική ακολουθία του αστείου του Αίσωπου του Scholz. Η αλήθεια είναι ότι η ευρύτερη Δύση έχει μόνο έναν ηγέτη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η Ευρώπη δεν έχει κανέναν. Οι φίλοι και οι εχθροί της μπορούν να μετατρέψουν το μειδίαμα του Scholz στο Βερολίνο, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και ολόκληρη την ΕΕ: Hic Rhodus, hic salta.
Περισσότερα από τη γνώμη του Bloomberg:
Ξεχάστε την Αυτονομία: Η Ευρώπη χρειάζεται τις ΗΠΑ όπως ποτέ άλλοτε: Andreas Kluth
• Η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα τανκς. Τώρα χρειάζεται αεροπλάνα: Τζέιμς Σταυρίδης
Στην Ουκρανία, τώρα είναι ποιος θα επιτεθεί πρώτος: ο Leonid Bershidsky
Αυτή η στήλη δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τη γνώμη των συντακτών ή του Bloomberg LP και των ιδιοκτητών του.
Ο Andreas Kluth είναι αρθρογράφος του Bloomberg Opinion που καλύπτει την ευρωπαϊκή πολιτική. Πρώην αρχισυντάκτης της Handelsblatt Global και δημοσιογράφος του The Economist, είναι ο συγγραφέας του Hannibal and Me.
Περισσότερες ιστορίες όπως αυτή είναι διαθέσιμες στο bloomberg.com/opinion