Ο Λούλα ορκίστηκε στην παλιά του δουλειά -ήταν πρόεδρος από το 2003 έως το 2010- μόλις πριν από έναν μήνα. Αυτό ακολούθησε την τετραετή θητεία του δεξιού λαϊκιστή Jair Bolsonaro – «Trump of the Tropics». Μια εβδομάδα μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Λούλα, όχλοι υπέρ του Μπολσονάρο λεηλάτησαν ακόμη και ομοσπονδιακά κτίρια στη Μπραζίλια σε μια φαρσική επανάληψη της επίθεσης στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021. Όταν οι βραζιλιάνικοι θεσμοί – και ο Λούλα – αντιστάθηκαν στην επίθεση, μεγάλο μέρος του δημοκρατικού κόσμου ανέπνευσε έναν αναστεναγμό.
Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένος. Υπήρξε εδώ και καιρό ένας από εκείνους τους «δυτικούς» ηγέτες που προσπάθησαν σκληρά να υπερβούν την αντίληψη της «Δύσης και των υπολοίπων», αντιθέτως παρουσιάζοντας την παγκόσμια πολιτική ως έναν αγώνα μεταξύ δημοκρατικού και αυταρχικού πεπρωμένου.
«Είμαστε όλοι χαρούμενοι που η Βραζιλία επιστρέφει στην παγκόσμια σκηνή», χαμογέλασε ο Σολτς στον Λούλα κατά την επίσκεψή του στη Μπραζίλια αυτή την εβδομάδα. «Μας έλειψες τόσο πολύ». Η Λούλα αγκάλιασε αυθόρμητα την καγκελάριο.
Συγκεκριμένα, ο Scholz θέλει να επεκτείνει τη συμμαχία για να υποστηρίξει την Ουκρανία και να εναντιωθεί στον Πούτιν, συμπεριλαμβάνοντας όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες στον «Παγκόσμιο Νότο». Για παράδειγμα, πέρυσι, όταν φιλοξένησε την Ομάδα των Επτά, μια λέσχη φιλελεύθερων δημοκρατιών με μεγάλες οικονομίες, κάλεσε επίσης την Ινδία, την Ινδονησία, τη Νότια Αφρική και τη Σενεγάλη.
Ο ίδιος στόχος τον πήγε στη Νότια Αμερική αυτή την εβδομάδα. Για άλλη μια φορά, ο Scholz υπενθύμισε ότι όσο πιο μακριά είναι οι χώρες από την Ευρώπη, τόσο λιγότερη σημασία δίνουν στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος της Χιλής, Γκάμπριελ Μπόριτς, ήταν ακόμα σχετικά ειλικρινής. «Θα υπερασπιζόμαστε πάντα την πολυμέρεια, την ειρηνική επίλυση συγκρούσεων και, πάνω απ’ όλα, τη σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», είπε μετά τη συνάντηση με τον Σολτς στο Σαντιάγο. Ο Πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες ήταν πιο προσεκτικός, αρνούμενος να προσφέρει στην Ουκρανία οποιαδήποτε στρατιωτική βοήθεια και μόνο αόριστα επιθυμούσε «ειρήνη».
Αλλά ήταν ο Λούλα που όχι μόνο απέρριψε εντελώς τις εκκλήσεις του Scholz, αλλά και έχασε εντελώς το νήμα. «Η Βραζιλία δεν ενδιαφέρεται να δωρίσει πυρομαχικά που θα χρησιμοποιηθούν στον πόλεμο», είπε ο Λούλα σε κοινή συνέντευξη Τύπου. «Η Βραζιλία δεν θέλει κανένα μερίδιο, ούτε καν έμμεσο».
Για να πάρετε μια γεύση από το σκεπτικό του Λούλα, διαβάστε τα σχόλιά του σε συνέντευξή του στο περιοδικό Time πέρυσι. «Δεν φταίει μόνο ο Πούτιν», επέμεινε η Λούλα. «Οι ΗΠΑ και η ΕΕ φταίνε επίσης» — προφανώς επειδή δεν ήταν πιο κατηγορηματικό στον αποκλεισμό της Ουκρανίας από το ΝΑΤΟ (κάτι που δεν έχει καν συζητηθεί από το 2008).
Αλλά η Λούλα είχε περισσότερα να πει. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky μπορεί να φαίνεται στους περισσότερους ανθρώπους ως ένας εμπνευσμένος ηγέτης που αντιτίθεται σε μια βάναυση εισβολή. Όχι ο Λούλα. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας πιστεύει ότι ο Ζελένσκι είναι «περίεργος» και ενεργεί σαν σκύλος δημοσιότητας, τρέχοντας από τη μια τηλεοπτική κάμερα στην άλλη όταν θα έπρεπε να «διαπραγματευθεί» – πιθανώς για την παράδοση της Ουκρανίας. «Αυτός ο τύπος είναι τόσο υπεύθυνος όσο ο Πούτιν για τον πόλεμο», είπε.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ? Είναι ένα πράγμα για τους ηγέτες να αποφασίσουν, βάσει της Realpolitik, ότι θα πρέπει να μείνουν μακριά από μια σύγκρουση που θεωρούν -δικαίως ή αδίκως- ότι είναι άσχετη με τα εθνικά τους συμφέροντα. Είναι επίσης δίκαιο για τα έθνη του Παγκόσμιου Νότου να υποδεικνύουν τη μακρά ιστορία της δυτικής υποκρισίας επιλέγοντας ποιες τραγωδίες, πού στον κόσμο και υπό ποιες συνθήκες, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ιδεαλιστικά και ποιες θα πρέπει να αγνοούνται ή ακόμη και να γίνονται ανεκτές.
Αλλά η λήψη και η αναμετάδοση των προπαγανδιστικών αφηγήσεων του Πούτιν είναι αδιανόητη. Μόνο ο Πούτιν αποφάσισε να επιτεθεί στην Ουκρανία και από τότε αλλάζει συνεχώς τους λόγους για να το κάνει – προφανώς τώρα πολεμά τον σατανισμό στην Ουκρανία. Είναι ένας παλιομοδίτικος ιμπεριαλιστής και δικτάτορας, που θέλει να υποτάξει και να αποικίσει τον μικρότερο γείτονά του, παραβιάζοντας όλα τα διεθνή πρότυπα στη διαδικασία.
Μια μέρα, ο τραγικός πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει πράγματι με διαπραγματεύσεις. Αλλά δεν είναι για τον Λούλα ή κανέναν άλλον να πει στην αγωνιζόμενη χώρα ότι είναι ώρα να καθίσει στο τραπέζι με τους εισβολείς. Εάν ο Λούλα δεν μπορεί να κατανοήσει την ηθική γεωμετρία στην Ουκρανία, την Ευρώπη και τον κόσμο, δεν αξίζει να τον πάρουν στα σοβαρά.
Περισσότερα από τη γνώμη του Bloomberg:
Συμβούλιο του Μεγάλου Φρειδερίκου για τις Διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας: Andreas Kluth
Η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα τανκς. Τώρα χρειάζεται αεροπλάνα: Τζέιμς Σταυρίδης
Τα πλαστά χρήματα στη Νότια Αμερική είναι είτε επικίνδυνα είτε άσχετα: Eduardo Porter
Αυτή η στήλη δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τη γνώμη των συντακτών ή του Bloomberg LP και των ιδιοκτητών του.
Ο Andreas Kluth είναι αρθρογράφος του Bloomberg Opinion που καλύπτει την ευρωπαϊκή πολιτική. Πρώην αρχισυντάκτης της Handelsblatt Global και συγγραφέας του The Economist, είναι ο συγγραφέας του Hannibal and Me.
Περισσότερες ιστορίες όπως αυτή είναι διαθέσιμες στο bloomberg.com/opinion