Η καρδιά της αποστολής της Παγκόσμιας Τράπεζας – μείωση της φτώχειας και αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης – απειλείται σοβαρά από την κλιματική αλλαγή. Καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας εντείνεται και οι ακραίες καιρικές συνθήκες επιδεινώνονται, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα υποστούν ολοένα και περισσότερο τη χειρότερη ζημιά, καθιστώντας δυσκολότερο για αυτές τις χώρες να επιτύχουν τους στόχους της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Θέτοντας την πρόσβαση σε καθαρή, αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή ενέργεια στο επίκεντρο του έργου της είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο η τράπεζα μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή της να υποστηρίξει την οικονομική ανάπτυξη και να βελτιώσει τη ζωή της.
Ενώ πολλές αναπτυσσόμενες χώρες επιθυμούν να προχωρήσουν πέρα από τα ορυκτά καύσιμα, δεν λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται από την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες αναπτυξιακές τράπεζες. Στη Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, COP27, τον Νοέμβριο, ένα από τα λίγα σημεία συναίνεσης ήταν η ανάγκη για τις αναπτυξιακές τράπεζες να ενσωματώσουν πλήρως τον επείγοντα χαρακτήρα της δράσης για το κλίμα στα μοντέλα δανεισμού τους. Ενόψει της συνόδου κορυφής, οι χώρες της G20 συνέστησαν αλλαγές στις αναπτυξιακές τράπεζες που θα διευκόλυναν μεγαλύτερες ροές κεφαλαίων σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα. Λίγους μήνες νωρίτερα, κορυφαίες περιβαλλοντικές ομάδες είχαν κάνει τις δικές τους συστάσεις για αλλαγή.
Για κάθε μεγάλο οργανισμό, η προσαρμογή σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον είναι δύσκολη. Αλλά η ιστορία της Παγκόσμιας Τράπεζας – η οποία ιδρύθηκε για να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση χωρών που καταστράφηκαν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – δείχνει τη δύναμη των διεθνών τραπεζών ανάπτυξης στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων. Και καμία πρόκληση δεν είναι μεγαλύτερη ούτε απαιτεί περισσότερη διεθνή συνεργασία και συντονισμό από την κλιματική αλλαγή.
Υπάρχει μεγάλη επικάλυψη μεταξύ των αλλαγών που ζητούν οι περιβαλλοντικές ομάδες. Οικονομολόγοι όπως ο Λάρι Σάμερς. ηγέτες μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων· την Πρωτοβουλία Bridgetown με επικεφαλής την πρωθυπουργό των Μπαρμπάντος Mia Mottley· και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος σχεδιάζει μια σύνοδο κορυφής για ένα νέο παγκόσμιο οικονομικό σύμφωνο τον Ιούνιο του επόμενου έτους. Μπορούν να ληφθούν άμεσα ορισμένα βήματα, όπως η ανταλλαγή δεδομένων πιστωτικού κινδύνου με εξωτερικούς επενδυτές – κάτι που πρέπει να κάνουν όλες οι αναπτυξιακές τράπεζες – που θα βοηθούσε τους επενδυτές να αξιολογήσουν ευκαιρίες σε χώρες όπου δεν έχουν εμπειρία. Ωστόσο, χρειάζονται πολύ πιο θεμελιώδεις αλλαγές, οι οποίες μπορούν να χωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες: τη φιλοδοξία και τον κίνδυνο.
Φιλοδοξία. Η Παγκόσμια Τράπεζα συμφώνησε να κατευθύνει το 35% της χρηματοδότησής της έως το 2025 σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα. Αυτό είναι ένα βήμα μπροστά, αλλά όχι αρκετό. Η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομής και οι ευρωπαϊκές αναπτυξιακές τράπεζες έχουν θέσει στόχους 50%. Τα 550 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που απαρτίζουν την GFANZ (η Χρηματοοικονομική Συμμαχία της Γλασκώβης για το Net Zero), καθώς και χιλιάδες εταιρείες, πόλεις και άλλοι οργανισμοί, έχουν αναλάβει φιλόδοξες δεσμεύσεις καθαρού μηδενός. Είναι ζωτικής σημασίας η Παγκόσμια Τράπεζα να ακολουθήσει το παράδειγμά της θέτοντας υψηλότερους επενδυτικούς στόχους, θέτοντας μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου της σε λειτουργία κατά τρόπο σύμφωνο με τη Συμφωνία του Παρισιού και αυξάνοντας το ποσό του κεφαλαίου του ιδιωτικού τομέα που κινητοποιείται.
Γεγονός είναι ότι εάν οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μεταμορφώσουν τα ενεργειακά τους συστήματα, ο κόσμος δεν θα μπορέσει να επιτύχει τους στόχους του βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού. Αυτός ο μετασχηματισμός δεν μπορεί επίσης να συμβεί χωρίς τεράστια ποσά νέων επενδύσεων στην ενέργεια, που δεν μπορούν να παρασχεθούν μόνο από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα. Αν και η Παγκόσμια Τράπεζα έχει σταματήσει να επενδύει σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, συνεχίζει να υποστηρίζει την κατασκευή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση αερίου χωρίς να εγκρίνει χρονοδιάγραμμα για την ενεργειακή μετάβαση.
Κίνδυνος. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, τα έργα καθαρής ενέργειας μπορεί να αντιμετωπίσουν πολλά εμπόδια που τα καθιστούν πολύ επικίνδυνα για τους ιδιώτες επενδυτές: κακές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας, ανησυχίες για τη δημοσιονομική ή πολιτική σταθερότητα της χώρας, αβεβαιότητα για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και φόβος πληθωρισμού. Αλλά αυτά τα εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν εάν η δημόσια χρηματοδότηση χρησιμοποιηθεί ως μορφή ασφάλισης για ιδιώτες επενδυτές, μειώνοντας τον κίνδυνο ζημιών. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, δίνοντας στην Παγκόσμια Τράπεζα την πρώτη ή τη δεύτερη θέση για να δεχτεί ζημίες σε περίπτωση αποτυχίας της επένδυσης ή με την εγγύηση δανείων.
Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ήδη εκτενή εμπειρία στην παροχή εγγυήσεων για τη στήριξη τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Απλώς χρειάζεται να κάνει περισσότερα. Η ουσία μιας τράπεζας με δημόσια χρηματοδότηση είναι να αναλαμβάνει κινδύνους που δεν θα έπαιρνε ο ιδιωτικός τομέας για να επιτύχει έναν στόχο που αποφέρει ευρύτερα δημόσια οφέλη.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι ιδιώτες επενδυτές δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να ωθήσουν τις ζημίες στην Παγκόσμια Τράπεζα. Και σίγουρα θα πρέπει να υπάρχουν προστατευτικά εμπόδια. Αλλά αυτή η κριτική αγνοεί όλα τα δημόσια οφέλη από την αποδοχή υψηλότερης ανοχής κινδύνου και προσποιείται ότι οι ιδιώτες επενδυτές μπορούν να αναγκαστούν να αποδεχτούν υψηλότερους κινδύνους απλώς και μόνο επειδή τους χρειάζεται η κοινωνία. Αυτός δεν είναι ο πραγματικός κόσμος όπου υπάρχουν ρυθμιστικοί, καταπιστευματικοί και άλλοι δεσμευτικοί περιορισμοί. Τα κίνητρα είναι απαραίτητα και θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν τη χρηματοδότηση σε μαζική κλίμακα, δεδομένου ότι εκατοντάδες παγκόσμιοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί αναζητούν ενεργά επενδυτικές ευκαιρίες προσαρμοσμένες στη μετάβαση στο καθαρό μηδέν.
Φυσικά, η Παγκόσμια Τράπεζα θα ήθελε οι χώρες να της δώσουν περισσότερα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση πράσινων έργων. Χρειάζεται περισσότερη χρηματοδότηση, αλλά πρέπει να συνοδεύεται από τη δέσμευση της τράπεζας για πιο επιθετική μόχλευση, κινητοποιώντας περισσότερα ιδιωτικά κεφάλαια.
Καθένας από αυτούς τους τομείς θα απαιτήσει λειτουργικές μεταρρυθμίσεις στους παραδοσιακούς τρόπους επιχειρηματικής δραστηριότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας και η πραγματοποίηση αυτών των αλλαγών σε έναν μεγάλο οργανισμό δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αλλά μπορεί και πρέπει να γίνει. Η τράπεζα δημιουργήθηκε χάρη στην ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών και είναι επιτακτική ανάγκη η Ουάσιγκτον να ηγηθεί της μεταμόρφωσής της, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στην επική πρόκληση που αντιμετωπίζει η γενιά μας, όπως έκανε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Michael R. Bloomberg είναι ο ιδρυτής και πλειοψηφικός ιδιοκτήτης του Bloomberg LP, της μητρικής εταιρείας του Bloomberg News, Ειδικός Απεσταλμένος του ΟΗΕ για τις Φιλοδοξίες και τις Λύσεις για το Κλίμα, και Πρόεδρος του Συμβουλίου Αμυντικής Καινοτομίας.
Περισσότερες ιστορίες όπως αυτή είναι διαθέσιμες στο bloomberg.com/opinion