Μπρίσμπεϊν, Αυστραλία
CNN
—
Η ανακάλυψη μιας μικροσκοπικής χαμένης ραδιενεργής κάψουλας δίπλα σε έναν απομακρυσμένο αυτοκινητόδρομο στο Δυτικό Αυστραλία εγείρει πολλά ερωτήματα – κυρίως πώς γλίτωσε από στρώματα συσκευασίας που αντέχουν στην ακτινοβολία που φορτώθηκαν σε ένα κινούμενο φορτηγό.
Είναι μια από τις πολλές αινιγματικές πτυχές μιας υπόθεσης που θα εξετάσουν οι ερευνητές τις επόμενες εβδομάδες καθώς προσπαθούν να συνθέσουν το χρονοδιάγραμμα των κινήσεων της κάψουλας από τις 12 Ιανουαρίου, όταν συσκευάστηκε για μεταφορά, έως την 1η Φεβρουαρίου, όταν την βρήκε μια ομάδα ανάκτησης στην άκρη του δρόμου.
Η κάψουλα – μόλις 8 χιλιοστά επί 6 χιλιοστά – χρησιμοποιήθηκε σε ένα μετρητή πυκνότητας τοποθετημένο σε σωλήνα στο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος Gudai-Darri του Rio Tinto για τη μέτρηση της ροής του υλικού μέσω του τροφοδότη.
Το Rio Tinto ανέφερε σε δήλωση τη Δευτέρα ότι η κάψουλα συσκευάστηκε για διαμετακόμιση στο Περθ, 1.400 χιλιόμετρα (870 μίλια μακριά), με την παρουσία της μέσα στη συσκευασία να επιβεβαιώνεται από έναν μετρητή Geiger πριν μεταφερθεί από τρίτο εργολάβο.
Κανονικά, το ταξίδι θα διαρκούσε περισσότερες από 12 ώρες οδικώς, αλλά περίπου δύο ώρες αργότερα, η κάψουλα βγήκε από το όχημα καθώς ταξίδευε νότια και διέσχισε κάπως μια λωρίδα κυκλοφορίας, για να καταλήξει δύο μέτρα (6,5 πόδια) από τη βόρεια πλευρά του αυτοκινητόδρομου δύο λωρίδων κυκλοφορίας.
Η Lauren Steen, γενική διευθύντρια της Radiation Services WA, μιας εταιρείας συμβούλων που γράφει σχέδια διαχείρισης ακτινοβολίας, είπε ότι οι εμπιστευτικοί του κλάδου ήταν εξίσου μπερδεμένοι με το κοινό όταν άκουσαν ότι η κάψουλα έλειπε.
«Όλη η ομάδα μας έξυνε το κεφάλι. Δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι είχε συμβεί», είπε ο Steen, η εταιρεία του οποίου δεν συμμετείχε στην εξαφάνισή του.
«Εάν η πηγή είχε τοποθετηθεί σε πιστοποιημένη συσκευασία και είχε μεταφερθεί σύμφωνα με όλες τις απαιτήσεις του κώδικα πρακτικής, τότε είναι ένα εξαιρετικά απίθανο γεγονός – ένα στο εκατομμύριο», είπε.
Το φορτηγό που πιστεύεται ότι μετέφερε την κάψουλα έφτασε στο Περθ στις 16 Ιανουαρίου, τέσσερις ημέρες μετά την αναχώρησή του από το ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος Gudai-Darri. Αλλά μόλις στις 25 Ιανουαρίου, όταν εργάτες από την SGS Australia πήγαν να αποσυσκευάσουν το μετρητή για επιθεώρηση, ανακαλύφθηκε ότι είχε εξαφανιστεί.
Σε ανακοίνωσή της, η SGS Australia είπε ότι είχε προσληφθεί από τη Rio Tinto για να συσκευάσει την κάψουλα, αλλά δεν είχε καμία σχέση με τη μεταφορά της, η οποία πραγματοποιήθηκε από έναν «ειδικό μεταφορέα».
«Πραγματοποιήσαμε τη συμβατική υπηρεσία για να συσκευάσουμε τον εξοπλισμό στο χώρο του ορυχείου και να τον αποσυσκευάσουμε μετά τη μεταφορά χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο προσωπικό για τον πελάτη μας σύμφωνα με όλα τα πρότυπα και τους κανονισμούς», ανέφερε.
«Η μεταφορά του πακέτου, που οργανώθηκε από τον πελάτη μας και ανατέθηκε σε ειδικό μεταφορέα, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των υπηρεσιών SGS. Το προσωπικό μας παρατήρησε την απώλεια της πηγής στο εργαστήριό μας στο Περθ κατά το άνοιγμα της συσκευασίας και ανέφερε αμέσως αυτό το περιστατικό.»
Το όνομα της εταιρείας που συμφώνησε να μεταφέρει το δέμα δεν έχει δημοσιοποιηθεί.
Η χαμένη κάψουλα πυροδότησε μια εξαήμερη έρευνα κατά μήκος ενός τμήματος του Great Northern Highway. Στη συνέχεια, το πρωί της Τετάρτης, ένα αυτοκίνητο εξοπλισμένο με ειδικό εξοπλισμό που ταξίδευε νότια της μικρής πόλης Newman εντόπισε υψηλότερη ένδειξη ακτινοβολίας. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν φορητές συσκευές για να ακονίσουν την κάψουλα που ήταν φωλιασμένη στη βρωμιά.
Στην Αυστραλία, κάθε πολιτεία έχει τους δικούς της νόμους σχετικά με το χειρισμό ραδιενεργών ουσιών και κώδικες πρακτικής που συμμορφώνονται με τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίζει η Αυστραλιανή Υπηρεσία Ακτινοβολίας και Πυρηνικής Ασφάλειας (ARPANSA), ένας κυβερνητικός φορέας που συνεργάζεται στενά με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA). ) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Στη Δυτική Αυστραλία, οι κανόνες διέπονται από τον νόμο περί ασφάλειας ακτινοβολίας του 1975, τον οποίο ο Steen λέει ότι έχει καθυστερήσει να αναθεωρηθεί. «Δεν έχει ξαναγραφτεί από τη δεκαετία του ’70, οπότε νομίζω ότι αυτό μιλάει από μόνο του», είπε.
Ο Steen είπε ότι κατά τη διάρκεια των δεκαετιών οι τεχνολογικές εξελίξεις είχαν κάνει τη χρήση πηγών ακτινοβολίας στον εξοπλισμό εξόρυξης πολύ πιο ασφαλή – και επειδή ήταν πιο ασφαλής, οι συσκευές χρησιμοποιούνται πιο συχνά. Από το 2021, τελείωσε 150 έργα λειτουργούσαν στη Δυτική Αυστραλίατον κόμβο των εξαγωγών εξόρυξης της χώρας, σύμφωνα με το Επιμελητήριο Ορυκτών και Ενέργειας της πολιτείας.
Σύμφωνα με το Radiation Safety Act 1975, μόνο ειδικά εκπαιδευμένοι και αδειοδοτημένοι χειριστές μπορούν να συσκευάζουν ραδιενεργές ουσίες, αλλά διαφορετικοί κανόνες ισχύουν για τους εργολάβους που προσλαμβάνονται για τη μεταφορά τους, είπε ο Steen.
«Οποιαδήποτε μεταφορική εταιρεία μπορεί να μεταφέρει ραδιενεργό υλικό με την προϋπόθεση ότι έχει την άδεια να το κάνει», είπε.
Σύμφωνα με τον νόμο, η άδεια μπορεί να ληφθεί παρακολουθώντας ένα μονοήμερο μάθημα και περνώντας ένα τεστ πιστοποιημένο και εγκεκριμένο από τη ρυθμιστική αρχή.
Ο κάτοχος άδειας πρέπει να έχει την επίβλεψη ενός σχεδίου μεταφοράς που υποβάλλεται στη ρυθμιστική αρχή, αλλά δεν χρειάζεται να επιβλέπει το ταξίδι αυτοπροσώπως. Δεν υπάρχουν κανόνες σχετικά με τον τύπο των οχημάτων που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά.
Η Steen λέει ξεκάθαρα ότι κάτι πήγε στραβά – και ελπίζει ότι τα αποτελέσματα της έρευνας θα κοινοποιηθούν στην κοινότητα της ακτινοβολίας, ώστε να μπορούν να αποφύγουν τέτοια ζητήματα στο μέλλον.
Η συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει για την ανάγκη αυστηρότερων κυρώσεων -στην Ουάσιγκτον, ο κακός χειρισμός ραδιενεργών ουσιών επιφέρει πρόστιμο μόλις 1.000 αυστραλιανών δολαρίων (714 $) – ένας αριθμός που περιγράφεται ως «γελοία χαμηλό» από τον Αυστραλό πρωθυπουργό Άντονι Αλμπανέζε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη.
Οι κανόνες σχετικά με τις πηγές ακτινοβολίας συσκευασίας εξαρτώνται από το πόση ακτινοβολία εκπέμπουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συσκευή θα μπορούσε να περικλείεται σε τρία στρώματα. Στην περίπτωση της κάψουλας, ο μετρητής θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα στρώμα προστασίας προτού τοποθετηθεί σε μια «υπερσυσκευασία», ένα δοχείο που πιθανότατα κλείστηκε με βίδες.
Σε ανακοίνωσή της, η DFES ανέφερε ότι όταν άνοιξε το δέμα το μετρητή βρέθηκε σπασμένο, με ένα από τα τέσσερα μπουλόνια στερέωσης να λείπει. Αναφερόμενος στην κάψουλα, πρόσθεσε η δήλωση, «η ίδια η πηγή και όλες οι βίδες στο μετρητή έλειπαν επίσης».
Μια θεωρία που μπορούν να εξετάσουν οι ερευνητές είναι εάν ο μετρητής έσπασε και η κάψουλα έπεσε από την υπερσυσκευασία μέσα από μια τρύπα που χρησιμοποιείται για τη στερέωση του καπακιού.
Αναμένεται να περάσουν αρκετές εβδομάδες πριν το Ακτινολογικό Συμβούλιο υποβάλει την έκθεσή του στον Υπουργό Υγείας της WA. Εν τω μεταξύ, το Rio Tinto διεξάγει τη δική του έρευνα.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος Σάιμον Τροτ είπε ότι η εταιρεία θα ήταν πρόθυμη να αποζημιώσει την κυβέρνηση για το κόστος που σχετίζεται με την αναζήτηση – εάν ζητηθεί.
Ο υπουργός Υπηρεσιών Έκτακτης Ανάγκης της WA, Stephen Dawson, δήλωσε ότι η προσφορά εκτιμήθηκε, αλλά η κυβέρνηση θα περιμένει το αποτέλεσμα της έρευνας για να επιρρίψει ευθύνες.
Είπε ότι δεν ήξερε πόσο κόστισε η έρευνα, αλλά τουλάχιστον 100 άτομα συμμετείχαν, συμπεριλαμβανομένων της αστυνομίας, της πυροσβεστικής, του τμήματος υγείας και του προσωπικού της αμυντικής δύναμης.
Συμμετείχαν επίσης προσωπικό της Εθνικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης, του Αυστραλιανού Οργανισμού Πυρηνικής και Επιστημονικής Τεχνολογίας και της Αυστραλιανής Υπηρεσίας Ακτινοπροστασίας και Πυρηνικής Ασφάλειας.
Την Πέμπτη, ανακουφισμένοι αξιωματούχοι της DFES δημοσίευσαν νέες εικόνες της κάψουλας που μεταφέρθηκε στο Περθ, όπου θα κρατηθεί με ασφάλεια σε μια εγκατάσταση.
Αυτή τη φορά, ταξίδεψε σε μια συνοδεία κλειστών λευκών οχημάτων – με μεγάλα αυτοκόλλητα που προειδοποιούσαν για την παρουσία ραδιενεργής ουσίας.