Οι χημικές εταιρείες δίνουν προσοχή σε αυτό. Η παραγωγική ικανότητα για φυτικά και βιοαποδομήσιμα προϊόντα θα τριπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια σε 6,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Βιομηχανικών Βιοπλαστικών. Αυτό ακούγεται σαν μια σταγόνα στον κάδο σε σύγκριση με την αγορά των περίπου 400 εκατομμυρίων τόνων πλαστικών ετησίως, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί γρήγορα. Το Project Drawdown, μια δεξαμενή σκέψης για το κλίμα, προβλέπει ότι η παραγωγή βιοπλαστικών θα είναι μεταξύ 92 και 357 εκατομμυρίων τόνων έως το 2050.
Αν πιστεύετε ότι το μόνο πρόβλημα με τα πλαστικά είναι η διαχείριση των απορριμμάτων, θα πρέπει να χαιρετίσουμε αυτή την τάση. Τα βιοδιασπώμενα πλαστικά υποτίθεται ότι διασπώνται στο περιβάλλον σε εβδομάδες ή μήνες, όχι σε δεκαετίες ή αιώνες όπως τα συμβατικά πλαστικά. Ωστόσο, δεδομένου του προβλεπόμενου διπλασιασμού της κατανάλωσης πολυμερών έως το 2040, υπάρχει ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί: οι εκπομπές.
Όπως η βενζίνη, η βαζελίνη και η άσφαλτος, τα περισσότερα από τα πλαστικά στον κόσμο είναι υποπροϊόντα της βιομηχανίας διύλισης πετρελαίου, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 8% της συνολικής κατανάλωσης πετρελαίου. Αυτό το ποσοστό είναι πιθανό να αυξηθεί δραστικά τις επόμενες δεκαετίες, καθώς τα ηλεκτρικά οχήματα εκτοπίζουν τους κινητήρες εσωτερικής καύσης στις οδικές μεταφορές, μειώνοντας το ποσοστό του πετρελαίου που πηγαίνει σε καύσιμο ανά βαρέλι. Ωστόσο, διαφέρουν από τα ορυκτά καύσιμα κατά θεμελιώδη τρόπο. Χρησιμοποιώντας έναν τόνο πίδακα κηροζίνης αντλούμε περισσότερους από τρεις τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα καθώς η καύση διασπά τα μόρια υδρογονάνθρακα. Ένας πλαστικός σωλήνας, από την άλλη πλευρά, είναι χρήσιμος μόνο εάν παραμένει χημικά σταθερός. Ο άνθρακας του πρέπει να παραμείνει σφραγισμένος μέσα στη χημική του δομή, διαφορετικά θα εξασθενήσει και θα αποσυντεθεί.
Τα βιοδιασπώμενα πλαστικά αλλάζουν αυτή τη δυναμική. Καθώς διασπώνται, απελευθερώνουν άνθρακα πίσω στο περιβάλλον – ειδικά με τη μορφή μεθανίου, ενός από τα πιο ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου. Ως αποτέλεσμα, οι εκπομπές του κύκλου ζωής μπορεί να είναι υψηλότερες από τις συμβατικές εναλλακτικές λύσεις. Μια μελέτη του 2020 στις ΗΠΑ για το πολυγαλακτικό οξύ (PLA), που προέρχεται από άμυλο καλαμποκιού και χρησιμοποιείται συνήθως σε δοχεία τροφίμων μιας χρήσης, διαπίστωσε ότι οι συνολικές εκπομπές του ήταν μεγαλύτερες από τα συμβατικά πλαστικά, εκτός από τις περιπτώσεις που παρέμενε αδιάφορο αφού πεταχτεί στα σκουπίδια.
Δεν δημιουργούνται όλα τα βιοπλαστικά ίσα. Η ίδια μελέτη έδειξε ότι το βιοπολυαιθυλένιο, ένα πολυμερές φυτικής προέλευσης που δεν διασπάται, μπορεί να απορροφήσει περισσότερο άνθρακα από ό,τι εκπέμπει. Αυτοί οι υπολογισμοί δείχνουν ότι η βιοδιασπασιμότητα είναι μόνο ένας από μια σειρά καλών και κακών παραγόντων που σχετίζονται με διαφορετικές ποικιλίες πλαστικών, όχι ένας απλός και απόλυτος θετικός.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να αφήσουμε την ενάρετη αίγλη των κομποστοποιήσιμων πολυμερών να μας τυφλώσει για τα πιθανά μειονεκτήματά τους. Ενώ τα περισσότερα βιοαποδομήσιμα πλαστικά κατασκευάζονται από βιομάζα, όπως άμυλο και υπολείμματα καλλιεργειών, μπορούν επίσης να κατασκευαστούν από ορυκτά καύσιμα. Αυτή είναι η χειρότερη κατάσταση στον κόσμο όπου οι εκπομπές που απελευθερώνονται στις χωματερές δεν αντισταθμίζονται καν από τον άνθρακα που απορροφάται από την ατμόσφαιρα από τα φυτά που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη. Μπορεί επίσης να είναι το τμήμα της αγοράς βιοπλαστικών που θα αναπτυχθεί ταχύτερα τα επόμενα χρόνια. Το PBAT – μια εναλλακτική λύση που προέρχεται από ορυκτά από το πολυαιθυλένιο που χρησιμοποιείται σε πλαστικές συσκευασίες, σακούλες και μπουκάλια – φαίνεται να κερδίζει τον αγώνα στην Κίνα, με μια μελέτη που ανατέθηκε από την κυβέρνηση προβλέπει ότι η παραγωγή θα φτάσει τους 7 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2025, από 1 εκατομμύριο τόνους για PLA.
Ένα από τα πλεονεκτήματα των βουνών απορριμμάτων που δημιουργούνται από την αδηφάγα όρεξη μας για πλαστικά είναι ότι είναι ένα πολύ ορατό πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε κίνητρο να το φροντίσουμε. Εάν οι ντουζίνες αναπτυσσόμενες χώρες που παράγουν σχεδόν τα εννέα δέκατα του θαλάσσιου πλαστικού στον κόσμο μπορούσαν να φέρουν τη διαχείριση των απορριμμάτων τους στο επίπεδο των ανεπτυγμένων οικονομιών, οι ωκεανοί θα ήταν δραστικά πιο καθαροί. Η βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης παγκοσμίως από τα σημερινά επίπεδα κάτω του 10% σε περισσότερο από 40% που είναι κοινά στις συσκευασίες στην Ευρώπη θα ήταν ακόμη πιο χρήσιμη.
Οι εκπομπές από την αποδόμηση των πλαστικών – μια αόρατη διαδικασία που λαμβάνει χώρα βαθιά υπόγεια και δεν παράγει συναισθηματικές εικόνες αιωρούμενων σκουπιδιών, μπερδεμένων χελωνών ή υπερχείλισης χωματερών – μπορεί να είναι πολύ πιο ύπουλες. Τα βιοπλαστικά «δεν είναι βιώσιμες λύσεις γιατί εξακολουθούν να επικυρώνουν τη νοοτροπία μιας γραμμικής οικονομίας «πάρε και φτιάξε», δήλωσε η Άλις Ζου, ερευνήτρια πλαστικής ρύπανσης στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.
Για τις εταιρείες, η πράσινη αύρα που εκπέμπουν τα βιοπλαστικά είναι ένα πλεονέκτημα που βοηθά τους πολυάσχολους καταναλωτές να συμφιλιώνονται με τα πολυμερή που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Από περιβαλλοντική άποψη, αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα: κινδυνεύουν να μας απαλλάξουν από το να πρέπει να κάνουμε το βασικό έργο της μείωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης. Τελικά, μόνο έτσι θα αντιμετωπίσουμε τον εθισμό μας στα πλαστικά.
Περισσότερα από τη γνώμη του Bloomberg:
• Γιατί η Tesla δεν μπορεί να μειώσει τη ζήτηση πετρελαίου στις ΗΠΑ; Πλαστικά: Χαβιέ Μπλας
• Η ανακύκλωση πλαστικών λειτουργεί, γι’ αυτό αγνοήστε τους κυνικούς: Adam Minter
• Η Gisele και ο Moby γνωρίζουν κάτι που δεν γνωρίζουν αυτοί οι CEO: David Fickling
Αυτή η στήλη δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τη γνώμη των συντακτών ή του Bloomberg LP και των ιδιοκτητών του.
Ο David Fickling είναι αρθρογράφος του Bloomberg Opinion που καλύπτει την ενέργεια και τα εμπορεύματα. Προηγουμένως, εργάστηκε για Bloomberg News, Wall Street Journal και Financial Times.
Περισσότερες ιστορίες όπως αυτή είναι διαθέσιμες στο bloomberg.com/opinion