Σημείωση του συντάκτη: Μια εκδοχή αυτής της ιστορίας εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο ενημερωτικό δελτίο Meanwhile in the Middle East του CNN, μια ματιά τρεις φορές την εβδομάδα στις μεγαλύτερες ιστορίες της περιοχής. Εγγραφείτε εδώ.
Αμπού Ντάμπι
CNN
—
Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι τον περασμένο μήνα έστειλε ένα μήνυμα στους συμμάχους του στον Κόλπο. «Το πιο σημαντικό σημείο εδώ είναι η υποστήριξη από τους αδελφούς μας», είπε στο Παγκόσμια Κυβέρνηση Κορυφής (WGS) στο Ντουμπάι, όπου ήταν επίτιμος καλεσμένος.
Αναφερόταν στο δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στα προγράμματα διάσωσης που έχει λάβει η χώρα του από τις πλούσιες μοναρχίες του Κόλπου την τελευταία δεκαετία.
Ωστόσο, οι πιστωτές του Κόλπου αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο χορηγούν οικονομική στήριξη στον βορειοαφρικανό σύμμαχό τους, απομακρύνονται από χαλαρά εξαρτημένες δόσεις και καταθέσεις κεντρικών τραπεζών και προς την ανάληψη σημαντικών μεριδίων σε ορισμένα από τα τρόπαια περιουσιακά στοιχεία της Αιγύπτου. Πολλά από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται εδώ και καιρό υπό τον έλεγχο του στρατού της Αιγύπτου, ενός οικονομικού μεγαθήρου και της ραχοκοκαλιάς της εξουσίας του Σίσι.
Το έθνος θεωρείται από τους γείτονές του ως ζωτικής σημασίας για την περιφερειακή σταθερότητα και συχνά έχει βρει χείρα βοηθείας από πλουσιότερα αραβικά κράτη. Αυτή τη φορά, ωστόσο, οι Άραβες σύμμαχοι του Κόλπου – ειδικά η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – θέλουν να δουν επιστροφές.
Η φαινομενική αλλαγή πολιτικής εκφράστηκε ξεκάθαρα από τον Mohammed Al-Jadaan, τον υπουργό Οικονομικών της Σαουδικής Αραβίας, έναν από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Αιγύπτου, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας τον Ιανουάριο.
Είπε ότι συνήθιζαν να δίνουν άμεσες επιχορηγήσεις και καταθέσεις «χωρίς δεσμεύσεις», χωρίς να προσδιορίζει τους αποδέκτες, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης. “Το αλλάζουμε αυτό καθώς εργαζόμαστε με πολυμερείς θεσμούς για να πούμε ότι θέλουμε να δούμε μεταρρυθμίσεις”, πρόσθεσε.
Η νέα προσέγγιση της βοήθειας του Κόλπου έρχεται καθώς η Αίγυπτος είναι έτοιμη για δύσκολες οικονομικές μεταρρυθμίσεις μετά από αυτήν τελευταίο δάνειο 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο σύμφωνα με αναλυτές επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις αραβικές χώρες του Κόλπου.
Η Αίγυπτος είχε στραφεί στο ΔΝΤ τρεις φορές για προγράμματα διάσωσης τα τελευταία έξι χρόνια πριν από τον τελευταίο γύρο. Μέχρι το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος οικονομικού έτους, η χώρα είχε συγκεντρώσει 155 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερικό χρέος, σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης. Αυτό ισοδυναμεί με περίπου το 86% της ετήσιας οικονομικής παραγωγής της.
Μια χώρα 106 εκατομμυρίων κατοίκων, η Αίγυπτος είναι σήμερα που υποφέρει από νομισματική κρίση και τσιμπώντας τον πληθωρισμό, αφήνοντας εκατομμύρια πολίτες ανίκανους να αντέξουν οικονομικά βασικά συνδετικά. Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλό πέντε ετών και η αιγυπτιακή λίρα έχει χάσει σχεδόν το ήμισυ της αξίας της σε μια σειρά υποτιμήσεων από τον Μάρτιο του 2022.
Μόνο πέρυσι, τα κράτη του Κόλπου υποσχέθηκαν 22 δισεκατομμύρια δολάρια στην Αίγυπτο καθώς αντιμετώπιζε μια οικονομική κρίση που προκλήθηκε εν μέρει από επιπτώσεις από τον πόλεμο της Ουκρανίαςανέφερε το Reuters.
Ο Jamal Saif Al Jarwan, Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Συμβουλίου Επενδυτών των ΗΑΕ (UAEIIC), μιας ομάδας των μεγαλύτερων διεθνών επενδυτών των ΗΑΕ, είπε στο CNN ότι η Αίγυπτος είναι «πολύ σημαντική για να αποτύχει» και θα έχει πάντα την υποστήριξη των ΗΑΕ. Αλλά είπε ότι τα επανειλημμένα αιτήματα για βοήθεια θα μπορούσαν να δοκιμάσουν την υπομονή του.
«Επιστρέφοντας ξανά και ξανά και ξανά (για δάνεια), μπορεί να χάσετε το πρόσωπο για ένα πράγμα και, δεύτερον, μπορεί να χάσετε την αξιοπιστία σας», είπε.
Στην τελευταία της συμφωνία με το ΔΝΤ, η Αίγυπτος συμφώνησε σε μια σειρά από άνευ προηγουμένου μεταρρυθμίσεις – συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του αποτυπώματος του κράτους και του στρατού στην οικονομία και της υποβολής των κρατικών και στρατιωτικών επιχειρήσεων σε υποχρεωτικές οικονομικές γνωστοποιήσεις.
Υποσχέθηκε επίσης να υιοθετήσει μια ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία και να θέσει μερίδια σε αρκετές βασικές κρατικές επιχειρήσεις προς πώληση.
Ωστόσο, η πρόοδος για την εκπλήρωση αυτών των προϋποθέσεων ήταν αργή και οι αναλυτές λένε ότι η ώθηση από τον στρατό – το κατεστημένο που θα μπορούσε να εμφανιστεί ως ο μεγαλύτερος χαμένος στη συμφωνία του ΔΝΤ – θα μπορούσε να είναι ο ένοχος.
«Μέσα στην Αίγυπτο, το καθεστώς είναι ξεκάθαρα σε σύγκρουση», δήλωσε ο Timothy Kaldas, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Tahrir για την Πολιτική στη Μέση Ανατολή στην Ουάσιγκτον, DC.
«Ο στρατός προφανώς κέρδισε τα περισσότερα και έτσι έχει τα περισσότερα να χάσει από μια συμφωνία όπως αυτή», είπε ο Κάλντας στο CNN. «Αλλά επίσης, ο Σίσι στο τέλος της ημέρας πρέπει να κρατήσει τη ραχοκοκαλιά του καθεστώτος του ενωμένη πίσω του».
«Φαντάζομαι ότι αυτό διαπραγματεύονται τώρα, ποιος θα πρέπει να εγκαταλείψει τι και πού πέφτει το βάρος», είπε.
Τον περασμένο μήνα, το αιγυπτιακό υπουργικό συμβούλιο δήλωσε ότι θα πουλήσει μερίδια σε 32 κρατικές και στρατιωτικές εταιρείες μέσα στον επόμενο χρόνο, συμπεριλαμβανομένων εξεχουσών τραπεζών και τουλάχιστον δύο στρατιωτικών επιχειρήσεων.
«Η Αίγυπτος χρειάζεται να κάνει μεταρρυθμίσεις… και μερικές φορές οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να μην είναι πολύ δημοφιλείς», είπε ο Jarwan των ΗΑΕ, προσθέτοντας ότι η αντίσταση του στρατού είναι φυσική, αλλά ότι θα ξεκινήσει την ιδιωτικοποίηση για να σώσει την οικονομία. Οι αλλαγές θα κάνουν τη χώρα «πολύ ισχυρότερη, πιο πειθαρχημένη, πιο μεταρρυθμισμένη», είπε.
Ο Τζαρβάν είπε ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παρακολουθούν τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης της Αιγύπτου «πολύ στενά», καθώς θέλει να αυξήσει τις επενδύσεις της στη χώρα στα 35 δισεκατομμύρια δολάρια από τα σημερινά 20 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 5 χρόνια, και ελπίζει να υπερβεί τελικά αυτό το ποσό.
Αναλυτές λένε ότι η Αίγυπτος ωθήθηκε από τα κράτη του Κόλπου να αποδεχθεί τους όρους του ΔΝΤ, ειδικά αυτούς για την ιδιωτικοποίηση.
Τα ΗΑΕ δεν παρεμβαίνουν στις διαπραγματεύσεις της Αιγύπτου με το ΔΝΤ, είπε ο Τζαρβάν, αλλά πρόσθεσε ότι οι Αιγύπτιοι «μας ακούν πολύ στενά».
Ο στρατός της Αιγύπτου «λειτουργεί σαν ιδιωτικός τομέας» εδώ και χρόνια για να στηρίξει την οικονομία και τώρα είναι καιρός να κάνει χώρο για ιδιωτικοποιήσεις καθώς η Αίγυπτος εισέρχεται «στο επόμενο κύμα καπιταλισμού», είπε.
Αλλά δεν είναι όλοι πρόθυμοι να δουν αυξημένες ξένες επενδύσεις από τον Κόλπο. Υπήρξε ανησυχία μεταξύ των Αιγυπτίων που είναι δυσαρεστημένοι που βλέπουν κρατικά περιουσιακά στοιχεία να πωλούνται σε γείτονες.
«Υπάρχει ήδη ανησυχία στην Αίγυπτο σχετικά με τον βαθμό στον οποίο το κράτος ουσιαστικά ξεπουλιέται (κομμάτι) κομμάτι στον Κόλπο», είπε ο Κάλντας.
Ο Abdulkhaleq Abdulla, καθηγητής πολιτικών επιστημών στα ΗΑΕ, λέει ότι οι φόβοι των Αιγυπτίων είναι αβάσιμοι.
«Κάποτε, υπάρχουν εκείνοι που προστατεύουν τις αιγυπτιακές εταιρείες», είπε στο CNN. Οι επικριτές, είπε, αγνοούν τα οφέλη που πρόκειται να έρθουν.
«Νομίζω ότι (οι επικριτές) δεν καταλαβαίνουν ότι οι επενδύσεις δεν φέρνουν μόνο χρήματα, αλλά (επίσης) τεχνολογία, τεχνογνωσία και (αυτές) ανοίγουν τη χώρα», είπε, προσθέτοντας ότι τα ΗΑΕ είναι ένας αφοσιωμένος σύμμαχος της Αιγύπτου.
Αιγύπτιοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι μετά τις εξεγέρσεις του 2011, ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορούσε να επωμιστεί τα βάρη που ακολούθησαν, τα οποία ανάγκασαν το κράτος και τον στρατό να παρέμβουν.
Το ξένο κέντρο Τύπου της Αιγύπτου δεν απάντησε στο αίτημα του CNN για σχόλιο.
Η πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων είναι η μόνη διέξοδος της Αιγύπτου από την οικονομική της κρίση, λένε οι αναλυτές. Και οι πιθανότεροι αγοραστές αναμένεται να είναι ξένοι επενδυτές, κυρίως από τον Κόλπο.
«Υπάρχει μηχανισμός που να διασώζει την Αίγυπτο χωρίς χρήματα από τον Κόλπο; Όχι ρεαλιστικό», είπε ο Κάλντας. «Είναι πραγματικά κολλημένοι (η Αίγυπτος) και λειτουργικά, αυτό το καθεστώς υπό τον Σίσι θα μπορούσε να είναι υπεύθυνο για τη σοβαρή αποδυνάμωση της Αιγύπτου υπό γεωπολιτική έννοια, λόγω της οικονομικής της αδυναμίας».